به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، شهر زیبای نوش آباد واقع در استان اصفهان، از جاذبه‌های گردشگری همچون پل اسحاق آباد، قلعه خشتی فرزین، بقعه رقیه بانو، آب انبار چاله سی مرکزی، دربریگ، زیارتگاه فیض آباد و شهر زیرزمینی «اویی» برخوردار است که هر یک از آن‌ها چشم گردشگران خیره می‌سازد.

براساس گزارش ایرنا، مرحوم دهخدا، نوش آباد را از ریشه «انوشه» به معنی «بی‌زوال» و «جاویدان» و «بی‌مرگ» دانسته و از آن به عنوان جایی که خوش و خرم است و روان جاویدی دارد، یاد کرده است.

بافت تاریخی نوش آباد که عناصر ارزشمندی از معماری دوران اولیه اسلامی تا پهلوی را در بر دارد به عنوان یکی از بافت‌های فرهنگیـ تاریخی کشور انتخاب شده است.

نوش آباد دارای پنج محله با نام‌های درب ریگ، توی ده، بالاده، شیخ آباد، جویباره و دو زیر محله به نام‌های ورقاده و ولی دایه است که هر یک دارای ویژگی‌های اجتماعی مستقل و در عین حال وابسته به یکدیگر هستند.

براساس مطالعات صورت گرفته، نوش آباد به دلیل ویژگی‌های ممتاز از جمله جاذبه‌های تاریخی داخل بافت به ویژه شهر زیرزمینی و آثار فاخر دوران سلجوقی، صفوی و قاجاری در کنار ویژگی‌های فرهنگی و آئینی دارای ظرفیت‌های گردشگری فراوانی است.

بافت تاریخی نوش آباد بافتی منسجم، فعال و پویا است. هر چند که بخش مهمی از عناصر آن در چند دهه اخیر تخریب شده، اما هنوز انسجام خود را به عنوان بخش اصلی و مهم شهر حفظ کرده است. 

پنج مرکز محله نوش آباد که معمولاً از عناصری مانند میدان، حسینیه، مسجد و بازارچه تشکیل شده اند مبتنی بر ساختار‌های دوران صفوی و قاجاری است، گرچه برخی از این ساختار‌ها تا دوره سلجوقی نیز استمرار می‌یابد.

در محدوده شهر نوش آباد بیش از یکصد اثر با ارزش تاریخی وجود دارد که تا کنون بیش از ۲۰ اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده و به همین تعداد در حال طی مراحل برای ثبت است.

**فرهنگ و آئین‌ها
همسان با سابقه کهن تاریخی نوش آباد، آئین‌ها و سنت‌های دینی و فرهنگی این شهر نیز از دیرینگی و غنای فرهنگی آن خبر می‌دهد. 

در واقع میراث معنوی که در بر دارنده باور‌ها و عقاید، داستان‌ها و اشعار عامیانه، ضرب المثل‌ها و کنایات غنی است که شیرینی خاصی به لهجه نوش آبادی می‌دهد.

آداب و سنن مربوط به تولد، عروسی و مرگ، در کنار آئین های، چون «هوربابایی» که در نیمه ماه رمضان انجام شده و حال و هوای خاصی به شهر می‌بخشد، رسم چشم چینی که شبیه به مراسم قاشق زنی است که در شهر‌های دیگر نیز سابقه دارد، آئین‌ها و مراسم مربوط به نذورات که به طور عمده شامل آش‌ها و سفره‌های نذری است که در آن انواع غذا‌های محلی به چشم می‌خورد.

**اویی
شهر زیر زمینی نوش آباد به نام «اویی»، با معماری دست کن، یکی از آثار شگفت انگیز ایران و جهان است که زندگی در زیر نور چراغ‌های پیه سوز داخل آن، به مثابه زندگی در شهر سایه هاست. وسعت این اثر باستانی که از عمق چهار متری شروع شده و تا عمق ۱۶ متری ادامه دارد هنوز مشخص نیست، اما بنا به شواهد موجود و گفته شهروندان کهنسال، تا غار ریس در شهر سبز «نیاسر» از توابع شهرستان گسترش داشته است.

آثار معماری بدست آمده تاکنون در سه طبقه، شامل راهرو‌های باریک به همراه اتاق‌های چهار گوش با طاقچه‌های ایجاد شده در دیوارهاست و ارتباط بین طبقات بوسیله چاه‌های عمودی حفر شده با عمق پنج تا هفت متر است که با توجه به آثار و شواهد، تاریخ ایجاد معماری دست کن نوش آباد به دوره ساسانی می‌رسد. 

ورودی شهر زیرزمینی نوش آباد، راهرویی باریک به اندازه یک نفر است، زمان ورود به داخل شهر، بوی خاک مرطوب به مشام می‌رسد. 

دالان‌های تنگ با ارتفاعی کمتر از یک انسان ایستاده، گردشگران را به بخش‌های داخلی شهر می‌رسانند. 

فضا‌های در نظر گرفته شده برای شهر در حد فضا‌های ضروری است و سیستم تهویه آن بر اساس اختلاف فشار هوا با سطح زمین کار می‌کند که گردش و تصفیه هوا برای تنفس در آن را امکان پذیر می‌سازد. حجره‌های کوچک به ابعاد دو متر در دو متر، سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، فضا‌های پناهگاهی، تونل‌های ارتباطی و تهویه هوا و چاه‌های آب از جمله فضا‌های این شهر زیرزمینی است.‌

می‌گویند، در زمان حمله مغولان از این شهر بطور گستره‌ای استفاده می‌شده است. 

گرچه بسیاری از جزییات شهر در اثر نفوذ سیلاب و مرور زمان نابود شده اند، اما سفالینه‌های پیدا شده به یکهزار و ۸۰۰ سال پیش و زمان ساسانیان برمی‌گردد و تا زمان قاجاریه مورد استفاده بوده است. 

به مرور زمان و استفاده نکردن، این شهر بدست فراموشی سپرده شد و به علت نفوذ سیلاب نشانه‌های این شهر نابود شده بودند.

** مسجد جامع و قلعه جلالی کاشان
مسجد جامع و قلعه جلالی کاشان قدیمی‌ترین اثر تاریخی دوران اسلامی این منطقه است. 

این مسجد با مناره، دو صفه جنوبی و شمالی، شبستان، جلوخان و سه در تاریخی، با شماره ۲۰۱۵-۱۹/۲/۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. 

مسجد «امام علی (ع)» از آثار دوره مغول، قلعه خشتی «سی زان» با وسعتی بیش از یک هکتار به جای مانده از دوره‌های سلجوقی و تیموری، بقعه «امامزاده محمد» و بقعه مخروطی شکل فیروزه‌ای آن مربوط به دوره صفویه، از جمله مکان‌های دیدنی نوش آباد است. 

«پل تاریخی اسحاق آباد» که از آثار دوره سلجوقی است، قلعه‌ها و آب انبار‌های متعدد زیبای دوره صفویه و طبیعت زیبای کویر، افزون بر قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت شمال - جنوب کشور، نوش آباد را به یکی از مقاصد گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

** قلعه سیزان
این قلعه در شهر نوش آباد واقع در شهرستان آران و بیدگل و در فاصله هفت کیلومتری شهر کاشان قرار دارد.

شهرستان آران و بیدگل در حال حاضر جمعیتی بیش از ۱۲ هزار نفر داشته و از جاذبه‌های توریستی فراوانی برخوردار است.

این قلعه که از مستحکمترین قلعه‌های دفاعی محسوب می‌شود از خشت و گل ساخته شده، دیوار‌های ضخیم ۴ الی ۵ متری و مساحتی بیش از یک هکتار و ۹ برج دیده بانی از مشخصات این قلعه است.

در قلعه سیزان مسکوکات دوران صفوی یافت شده، ولی آن را از آثار دوران سلجوقی و ایلخانی می‌دانند و این قلعه در دوران قاجار اقامتگاه خاندان فرزین بوده است.

این قلعه دارای دو ورودی ازشمال شرقی و شمال غربی است، اما ورودی اصلی در شمال غربی بوده، این قلعه با هدف دفاع نظامی ساخته شده، ولی به مرور زمان کاربری مسکونی پیدا کرده است، بدین معنی که در هنگام حمله دشمن خانواده و مال و منال خویش را برداشته و به درون قلعه پناه می‌بردند.
در دوران گذشته نفوذ سیلاب قسمت‌هایی از قلعه را تخریب کرده است.

این قلعه مانند بسیاری از قلعه‌ها و کاروانسرا‌های استان اصفهان نیاز به رسیدگی بیشتر دارد.

** پل ساق آباد
پل ساق آباد مربوط به دوره قاجار است و در یک کیلومتری شمال شرق نوش‌آباد واقع شده و این اثر در ۱۰ خرداد سال ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در محدوده شهر نوش آباد بیش از یکصد اثر با ارزش تاریخی وجود دارد که تاکنون بیش از ۲۰ اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده و به همین تعداد در حال طی مراحل برای ثبت است.